środa, 8 sierpnia 2018

Niepowtarzalne wieńce dożynkowe z Podkarpacia

Przypadające w połowie sierpnia święto Matki Boskiej Zielnej jest moim ulubionym w całym roku. Święcenie bukietów z ziół i kwiatów oraz wieńców dożynkowych jest wspaniałą tradycją, którą zamiast się jej wstydzić, powinniśmy staranie pielęgnować i przekazywać przyszłym pokoleniom, nawet jeśli już obecnie wkradają się do niej współczesne akcenty. Przez ostatnie pięć lat zbierałem zdjęcia wieńców dożynkowych i bukietów i w ten sposób powstała ta niezwykła galeria wianków z Podkarpacia.

Lokalne tradycje są jednym z naszych najpiękniejszych i najbardziej niedocenianych skarbów. Na zagranicznych wycieczkach często unikamy miejsc typowo turystycznych wybierając małe miasteczka i wioski, w których wciąż możemy zobaczyć tamtejsze rzemiosło, poznać zwyczaje i posmakować lokalnych przysmaków. Dlaczego więc mielibyśmy się wstydzić naszego własnego folkloru?

Sam, jak to mówię, jestem południowcem (lub przedstawicielem podkarpackiej mafii ;) i nawet międzynarodowe wystawy ogrodnicze wielkiego kalibru nie są w stanie mnie zawstydzić: jestem dumny z tradycji, które wciąż są podtrzymywane w mojej rodzinnej miejscowości. Jedną z nich jest święcenie wieńców dożynkowych i bukietów ziół i kwiatów na Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny przypadające 15 sierpnia, a zwyczajowo zwane Świętem Matki Boskiej Zielnej.

Nietrudno odgadnąć, że to jest właśnie moje ulubione święto w całym roku (nawet Boże Narodzenie nie może się z nim dla mnie równać!) - nawet jeśli współcześnie wieńce dożynkowe nie wozi się do poświęcenia wozami zaprzężonymi w konie, tylko przyczepami zaprzężonymi w ciągniki.
Swoją drogą ewolucja tej tradycji jest równie ciekawym zjawiskiem!

Wieńce dożynkowe tradycyjnie wyplata się z kłosów zbóż, owoców drzew i krzewów (np. jarzębiny, orzechów, jabłek), nasion (np. fasoli czy słonecznika) oraz kwiatów i ziół. Wianki często mają kształt dzwonów, łodzi, serc czy figur świętych niesionych na ramionach przez cztery osoby - zwyczajowo mężczyzn lub chłopców (oryginalnie: żniwiarzy w towarzystwie żniwiarek). Bukiety przygotowuje się z podobnych materiałów, jednak oczywiście ze szczególnym uwzględnieniem ziół i kwiatów

Jak wykorzystuje się poświęcone rośliny? Jak pisze na swojej stronie dr Łukasz Łuczaj:
"Poświęcone rośliny miały różnorodne zastosowanie. Bukiety i wianki trzymano przez cały rok, wierzono że chronią od nieszczęścia, choroby, czy pioruna. Wianki czasem wieszano na drzwiach, a bukiety z Zielnej wkładano za święte obrazy. Wyciągnięte z nich zioła lecznicze były szczególnie skuteczne w leczeniu ludzi i zwierząt. Czasem podkładano je też umarłym pod głowę. W okolicach Jasła i Gorlic na przykład poświęcone ziele wkładano na jeden dzień do kapusty, aby nie miała robaków. Wiankami okadzano bydło wypuszczane pierwszy raz na wypas, albo podejrzane o zauroczenie. Spalano je też gdy grzmiało. Dokładne ich zastosowanie zależało od regionu."


W połowie sierpnia zawsze przyjeżdżam więc w swoje rodzinne strony, bo wieńce dożynkowe i bukiety są także po prostu bardzo piękne - niejednokrotnie projekty wieńców dożynkowych są misternie i precyzyjnie wykonane i mimo, że w kolejnych latach zdarzają się podobne wzory, to jednak wianki nigdy nie są takie same. Zresztą - zobaczcie sami na zdjęciach, jakie wieńce dożynkowe święcono w mojej parafii w ciągu pięciu ubiegłych lat (pięć lat temu zacząłem je fotografować). Czy w Waszych miejscowościach również święci się jeszcze bukiety i wieńce dożynkowe na Matki Boskiej Zielnej?


Wieńce dożynkowe: wzory, projekty, zdjęcia.

Wieńce dożynkowe 2017 - galeria zdjęć








święto matki boskiej zielnej i wieńce dożynkowe


patriotyczny biało czerwony wieniec dożynkowy

Wieńce dożynkowe 2016 - galeria zdjęć



tradycyjne stroje na dożynki

















Wieńce dożynkowe 2015 - galeria zdjęć






Wieńce dożynkowe 2014 - galeria zdjęć


















Wieńce dożynkowe 2013 - galeria zdjęć







7 komentarzy:

  1. Dożynki.. najlepsza taka duża impreza na wsi jaka tylko może być. Świetne, rewelacyjne są te wieńce. Ludzie mają sporo kreatywności widać to na ich przykładnie.

    OdpowiedzUsuń
  2. Czytam Twojego bloga więc zajrzałam i przywołałeś wspomnienia mojego dzieciństwa. Zwykle wakacje spędzałam u babci w Rzeszowie - pamiętam doskonale jak przyjeżdżały furmanki z wielkimi wieńcami które potem przez tydzień można było podziwiać bo stały w ołtarzu.
    Wieńce było ogromne /może takie wrażenie bo byłam mała/ kolorowe i magiczne wręcz tak samo jak stroje kobiet które na tych furmankach przyjezdżały. Nie było tam żadnych napisów - inne czasy - po prostu wieńce - nie wiem dlaczego tak nie może być nadal - bez wskazywania czyje co je.
    Teraz nie wiem jak tam jest - u mnie święci się bukiety.
    super że o tym napisałeś
    pozdrawiam
    mira

    OdpowiedzUsuń
  3. Sierpień to zdecydowanie najlepszy miesiąc wakacji a do tego takie fajne festyny i imprezy jak dożynki. Zawsze podziwiam te wieńce dożynkowe. Cała nasza polska wieś.

    OdpowiedzUsuń
  4. To też jedno z moich ulubionych świąt w roku. Do tego tyle słońca, przysmaków, widoków na wieńce dożynkowe i inne atrakcje. Fajna relacja ze święta, super :)

    OdpowiedzUsuń
  5. Pięknie w pełni lata wyglądają wieńce i wszystkie inne ozdoby wykonane z tego co nam daje natura

    OdpowiedzUsuń

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...