środa, 24 stycznia 2018

Żarówki LED do roślin. Wszystko o doświetlaniu kwiatów w domu.

doświetlanie roślin domowychJeśli chcesz dopieścić swoje kwiaty doniczkowe zimą, kiedy brakuje im światła słonecznego, lub dodatkowo doświetlić rośliny uprawiane w ciemnym pomieszczeniu zastosuj żarówki LED do uprawy roślin. Doświetlanie roślin może zwiększyć tempo wzrostu nawet kilkukrotnie! Właściwie dobrana żarówka pobudzi rośliny do wzrostu lub kwitnienia i uzupełni niedobory światła słonecznego. Nie wiesz, która żarówka ledowa jest najlepsza ze wszystkich, czym się różnią i jak je stosować? Tutaj dowiesz się wszystkiego, co potrzebujesz wiedzieć.



Czy widziałeś kiedyś profesjonalne szklarnie w których zimą uprawiane są warzywa lub kwiaty ozdobne? Wieczorami i w nocy nawet z daleka widać nad nimi łunę światła. Rośliny tropikalne i warzywa sezonowe potrzebują określonej dawki promieniowania, by poza sezonem i klimatem z którego pochodzą bujnie rosły, kwitły i plonowały. Niedobory światła suplementuje się roślinom poprzez sztuczne doświetlanie specjalnymi lampami.


Rośliny wymagają dodatkowego oświetlenia nie tylko w wielkich szklarniach i halach produkcyjnych. Od późnej jesieni do początku wiosny, a szczególnie zimą, przyda się ono także roślinom domowym: od kwiatów doniczkowych przez własnoręcznie wyhodowaną rozsadę papryczek chili po zielone ściany. Doświetlanie roślin nigdy nie było tak łatwe jak teraz, kiedy oświetlenie ledowe jest ogólnie dostępne dla wszystkich i relatywnie niedrogie.

Jednak nie każda żarówka ledowa nadaje się do doświetlania roślin. Te, które emitują zwykłe białe światło, podobnie jak tradycyjne żarówki, nie są do tego odpowiednie - możesz oświetlać nimi dom, ale nie rośliny. Specjalne żarówki ledowe typu GROW LED znajdziesz tylko w specjalistycznych sklepach (głównie internetowych) i na allegro czy AliExpress.


oświetlenie do kaktusów i sukulentów
Kaktusom i sukulentom najbardziej brakuje światła w zimie.


Od studiowania oferty żarówek LED do doświetlania roślin szybko jednak może się zakręcić w głowie. Czym właściwie różnią się takie żarówki i o czym mówią te wszystkie tajemnicze symbole i parametry? Czy im więcej kolorowych diod ma żarówka, tym lepiej? Czy tanie żarówki LED też pomogą roślinom we wzroście, czy szkoda na nie pieniędzy? Sprawdźmy to wspólnie.

Jakiego światła potrzebują rośliny?


Wszystkie rośliny zielone potrzebują światła do fotosyntezy. Bez zagłębiania się w skomplikowane szczegóły, w procesie fotosyntezy rośliny wytwarzają sobie cukry niezbędne do życia, a kluczowym elementem produkcyjnym w tej manufakturze jest zielony barwnik, chlorofil. A nawet kilka różnych chlorofili, w tym dwa najważniejsze: chlorofil a i chlorofil b.

Oba chlorofile pochłaniają najwięcej światła niebieskiego i czerwonego, a odbijają światło zielone (dlatego rośliny są zielone!). Na wykresie poniżej możesz zobaczyć jakie długości fali promieniowania chlorofile a i b lubią najbardziej - warto je sobie zapisać wyruszając na poszukiwania idealnej lampy do doświetlania roślin (dlaczego? - o tym później).

pochłanianie światła przez chlorofil wykres
Widma absorpcyjne chlorofilu a i b

Jak światło niebieskie wpływa na rośliny?

  • hamuje wydłużanie pędów
  • pobudza rozwój liścieni i liści
  • korzystnie wpływa na grubość liści
  • korzystnie wpływa na otwieranie aparatów szparkowych i termin kwitnienia
EFEKT: rośliny doświetlane niebieskim światłem będą niższe, bardziej zwarte i krępe, o silnej i grubej łodydze i intensywnych, ciemnozielonych liściach oraz dobrze wybarwionych kwiatach.

Jak światło czerwone wpływa na rośliny?

  • pobudza do kwitnienia
  • przedłuża kwitnienie
  • pobudza do zawiązywania owoców i nasion
  • korzystnie wpływa na smak owoców i warzyw
EFEKT: rośliny doświetlane czerwonym światłem zaczną realizować swój największy życiowy cel, czyli zawiążą pąki kwiatowe, zakwitną, wydadzą owoce i zawiążą nasiona.

W niewielkim stopniu rośliny potrzebują i potrafią wykorzystać podczerwień i ultrafiolet, dlatego dobrze jeśli żarówka LED będzie miała diody emitujące takie promieniowanie, ale nie jest to absolutnie niezbędne przy doświetlaniu roślin doniczkowych.


żarówka led do pomidorów i papryki chili
Siewki pomidorów kąpią się w ledowym świetle



Jakie proporcje diod niebieskich i czerwonych powinny mieć żarówki LED do roślin?


Proporcje czerwonych i niebieskich diod są różne w różnych żarówkach, zwykle czerwonych diod jest 2-3 razy więcej niż niebieskich. Wybierz taką żarówkę, która będzie odpowiednia do efektu jaki chcesz osiągnąć - pobudzenia rośliny do kwitnienia lub lepszego rozwoju liści. Do uniwersalnego wzrostu roślin (czyli takiego, żeby jednocześnie bujnie rosły, kwitły i owocowały) stosunek światła niebieskiego do czerwonego powinien wynosić około 7:10. 



Ile światła potrzebują rośliny?


Aby odpowiedzieć na to pytanie, oprócz upodobań chlorofilu do różnych długości fali światła widzialnego przed wybraniem najlepszej żarówki ledowej koniecznie trzeba przypomnieć sobie (albo, ekhm, nauczyć się ;) jak mierzymy natężenie oświetlenia.

Jednostką natężenia oświetlenia jest luks. Jeden luks (lx) to oświetlenie wywołane przez równomiernie rozłożony strumień świetlny o wartości równej 1 lumen (lm) padający na powierzchnię 1 m2, czyli:




1 luks = 1 lumen/1 m2

Grafika na pewno pomoże lepiej zrozumieć luksy i lumeny:


co to są lumeny i luksy


Ile światła potrzebują rośliny doniczkowe?


Nawet bardzo intensywne sztuczne oświetlenie wciąż będzie słabsze od bezpośredniego światła słonecznego, którego natężenie wynosi około 32 000 - 100 000 luksów.  Większość roślin poradzi sobie przy oświetleniu nawet 10-krotnie niższym od podanego poniżej, jednak nie będą dobrze rosły i kwitły:

DUŻO ŚWIATŁA: do tej grupy zaliczamy rośliny rosnące na otwartych stanowiskach: większość drzew, palm, kaktusów, agaw, aloesów i innych sukulentów, bugenwille, hibiskusy, plumerie, krotony i inne. Są to rośliny, które do wzrostu wymagają silnego oświetlenia, przynajmniej 15 000 - 20 000 luksów, a do zakwitnięcia potrzebują nawet 50 000 luksów. Do tej grupy należy zaliczyć także większość warzyw, np. pomidory, papryki i papryczki chili.

UMIARKOWANE OŚWIETLENIE: do tej grupy należą rośliny, które w naturze rosną przynajmniej częściowo w cieniu innych gatunków, a więc m.in. bromelie, begonie, fikusy, filodendrony, monstery, zielistki i inne. Wymagają umiarkowanego oświetlenia o natężeniu 10 000 - 20 000 luksów.

MAŁO ŚWIATŁA: nie ma takich roślin jak rośliny cieniolubne, bo wszystkie gatunki wymagają nawet minimalnego oświetlenia do wzrostu. Mamy więc rośliny cienioznośne, które przetrwają przy niskim natężeniu światła i będą wciąż jako-tako wyglądać, np. anturium, chamedora, diffenbachia, eszynantus, skrzydłokwiat i inne. Wystarczy im 5 000 - 10 000 luksów światła.


zdjęcie żarówek ledowych do roślin
Wszystkie kwiaty doniczkowe skorzystają na doświetlaniu specjalnymi żarówkami ledowymi 


Jak oświetlać rośliny żarówkami LED?


Przykład: załóżmy, że chcesz doświetlić dobrze znoszący cień skrzydłokwiat. Zgodnie z w/w klasyfikacją wystarczy mu 5 000 luksów światła, a jakiś czas przetrwa przy oświetleniu 10 razy słabszym, czyli 500 luksów. Zgodnie z obowiązującą normą oświetleniową, poziom natężenia oświetlenia biurze przeciętnego korpoludka pracującego przy komputerze powinien wynosić właśnie 500 lx, a to oznacza, że ów osobnik może postawić sobie taki skrzydłokwiat na biurku i razem będą sobie - marnie, bo marnie, ale zawsze - współegzystować. Zarówno korpoludek jak i skrzydłokwiat będą równomiernie oświetleni miliardem świetlówek, bo pewnie wiesz jak cudownie oświetlone są wszystkie ołpen spejsy w korporacjach. Każdy metr kwadratowy biura dostanie 500 lumenów światła i w ten sposób natężenie oświetlenia wyniesie 500 luksów.
Ale wyjdźmy już z tej korporacji i wróćmy do doświetlania roślin w mieszkaniach.

Załóżmy dalej, że kupisz sobie żarówkę LED do doświetlania roślin emitującą światło na poziomie 500 lumenów. Pod taką żarówką ledową możesz postawić swojego skrzydłokwiata i to powinno mu wystarczyć. Ale jest jeszcze jeden haczyk, o którym trzeba pamiętać: żarówka nie oświetli całej rośliny równomiernie z takim natężeniem, tylko sam jej wierzchołek i to pod warunkiem, że podsuniesz roślinę blisko żarówki (nie bliżej niż 10 cm, bo może się przypalić!). Możesz oświetlić większy obszar, ale wtedy musisz wyżej zainstalować żarówkę.

Ilość światła, którą otrzyma roślina będzie odwrotnie proporcjonalna do kwadratu odległości między żarówką a doniczką.

Prościej mówiąc oznacza to, że jeśli żarówka znajdzie się 2 razy wyżej nad rośliną to oświetli większy obszar, ale do rośliny dotrze 4 razy mniej światła!


prawo lamberta beera
Zależność natężenia oświetlenia od odległości od żarówki

Jeśli zatem chciałbyś porządnie doświetlać swoje rośliny, musiałbyś nad każdą doniczką zawiesić dość mocną żarówkę ledową lub tylko jedną, ale wtedy naprawdę potężną. Biorąc pod uwagę bieżące ceny takich żarówek z pewnością będzie to wciąż spora inwestycja na początek, dlatego nie marnuj światła za które płacisz: wkręć żarówkę w lampkę z kloszem odbijającym światło (można obkleić wewnętrzną stronę klosza lustrzaną taśmą samoprzylepną), użyj luster lub zwykłej folii aluminiowej do odbicia światła w stronę roślin. 

Oświetlaj rośliny z samej góry! Lampka świecąca na doniczki z boku lub pod kątem sprawi, że rośliny będą rosły krzywo szukając światła i wyginając się w jego kierunku.



grow led żarówka do roślin w mieszkaniu
Żarówkę ledową można wkręcić do oprawy lampki biurowej.

Jaką żarówkę LED do roślin wybrać?


Porównajmy parametry trzech popularnych żarówek typu LED GROW dostępnych w specjalistycznych sklepach i np. na allegro:
żarówki led do roślin
Porównanie parametrów trzech wybranych żarówek LED do doświetlania roślin

Wyraźnie widać, że każda z żarówek emituje światło o nieco innych długościach fali, ale w zasadzie żadna nie trafia dokładnie w te, które najbardziej uwielbiają chlorofile (chociaż są całkiem blisko)!

Proporcje diod czerwonych i niebieskich też są różne, a trzecia żarówka ma nawet kilka diod emitujących podczerwień, ultrafiolet i światło białe.


Jeśli chodzi o natężenie światła, środkowa żarówka wypada gorzej niż słabo: niewiele pomoże nawet najmniej wymagającym roślinom takim jak skrzydłokwiat. Najsilniejsze światło emituje trzecia żarówka (2800 lm), ale też słono kosztuje: nieproporcjonalnie dużo w stosunku do całkiem dobrej pierwszej żarówki ledowej i pobiera od niej aż osiem razy więcej energii (80 wat).



Jaką żarówkę LED wybrać do doświetlania roślin?


Taką, która najlepiej spełni potrzeby twoich roślin, twoje oczekiwania i na którą pozwoli twój budżet. Porównaj najważniejsze parametry kilku modeli żarówek ledowych i stosunek tych parametrów do ceny, a później ruszaj na polowanie po tę najlepszą. Teraz wiesz już na co zwrócić uwagę.


Większość żarówek ledowych posiada gwint E27, czyli standardowy i najbardziej popularny gwint pasujący do większości oprawek, jednak przed zakupem na wszelki wypadek sprawdź czy żarówka którą wybrałeś dla siebie też go ma. Wtedy wkręcisz ją bez problemu do oprawki zwykłej lampki biurkowej.


rozsada warzyw pod ledową żarówką
Świeżo wykiełkowane siewki potrzebują dużo światła, aby nie były cienkie i słabe.


A MOŻE...
Lampę LED do oświetlania roślin o strumieniu światła 550 lumenów można kupić także w IKEA (159 zł).
Zdjęcie żarówki do uprawy roślin VÄXER z IKEA
Zestaw do uprawy roślin z żarówką VÄXER
fot. IKEA
Bogatszy o zdobytą przed chwilą wiedzę pewnie już wiesz, że sama żarówka VÄXER nie oświetli rosnących pod nią roślin wystarczająco, by bujnie rosły, ale nada się do niewielkiego doświetlania w niewystarczająco oświetlonym pomieszczeniu, albo zimą kiedy często brakuje słońca.

WAŻNE Żarówki ledowe do doświetlania roślin emitują silne, męczące oczy światło (czerwone i niebieskie diody dają łącznie światło, które widzimy jako purpurowe). Przebywanie w pomieszczeniu oświetlonym takimi żarówkami może być bardzo trudne do zniesienia! Ja dostają od niego kręćka. Najlepiej ustawić lampki i rośliny w pomieszczeniu w którym nie spędzasz dużo czasu lub włączać je w ciągu dnia kiedy wychodzisz z mieszkania.



doświetlanie roślin na parapecie
Światło żarówki GROW LED może być męczące dla oczu.

Pamiętaj, że nie wszystkie żarówki LED są w stanie całkowicie zastąpić światło słoneczne. W rzeczywistości niewiele z nich może to zrobić - tylko te najsilniejsze, o najlepiej dobranej długości fali i proporcji światła niebieskiego do czerwonego. Ale wszystkie na pewno pomogą roślinom znieść zimę i w lepszej formie doczekać do wiosny!

Masz własne doświadczenia z doświetlaniem roślin żarówkami lub taśmami LED?

Podziel się nim zostawiając komentarz!

17 komentarzy:

  1. Bardzo fajny i pomocny artykuł Łukaszu. W tym roku jeszcze się nie skuszę, bo i tak czasu mi brakuje na wszystko, ale... Jeśli dobrze rozumiem, to dla rozsady warzywek czy chociażby groszku pachnącego wskazane jest głównie światło niebieskie? Wtedy te siewki będą mocniejsze i nie tak wyciągnięte?

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Dzięki! Dla rozsady powinno być więcej światła niebieskiego, ale na pewno nie samo niebieskie. W niektórych badaniach czytałem, że badacze używali żarówek z diodami o proporcji światła niebieskiego do czerwonego nawet pół na pół i przynosiło to dobre efekty. To chyba było przy uprawie sałaty (u której kwiaty potrzebne są jak dziura w moście ;).

      Usuń
    2. Dokładnie ;) Będę wobec tego szukać w tym roku idealnej żarówki dla swoich potrzeb :)

      Usuń
  2. jak już widzę ze podają coś w LUMENACH albo LUXach to wiem że sie nie znajo :) lumeny i luxy są jednostkami dla LUDZI nie roślin, dla roślin są MOLE i MIKROMOLE :) sory ale serio dajecie sie nabijać w butelke :) generalnie widać zę napisał to ktoś kto tym handluje i niechce zeby ludzie mieli wiedzę która zajedzie mu interes :) chiśkie żarówki NIE SĄ DEDYKOWANE DO ROŚLIN! TO CHŁAM IMPORTOWANY PO 10zł ZA SZTUKE potem ludzie gadają ze LED nie działa, połowa długości fal podawanych przez producentów to ściema, BRAK WYKRESU ZROBIONEGO SPEKTROMETREM WYKLUCZA PRAWDZIWOŚĆ TAKICH PRODUKTÓW nie dajscie się robić w baloa, są rzetelne firmy w Polsce które robią doskonałe panele dedykowane roślinom na diodach HORTI czyli stworzonych w tym celu, chinczyk wklada wam w zarowke diode która sobie w aucie mozecie tablice podświetlać...a potem nie ma efektu i wielkie zdziwieni

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Artykuł nie wymienił żadnego konkretnego producenta, natomiast Pan anonimowy już tak.

      Usuń
  3. Siewki to jedno, ale jak mam już duże pomidory to czym je doświetlać, też takimi ledami? i cały czas trzeba je podnosić wyżej, bo rośliny te z przecież rosną :(

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Dokładnie... i jeśli na około dodasz jeszcze folię aluminiową lub lusterka to rośliny nie będą tak się wyciągały w górę, tylko bardziej w szerz będą szły i podnoszenie źródeł światła będzie można robić rzadziej.

      Usuń
  4. a ile czasu dziennie takie roślinki doświetlać ?

    OdpowiedzUsuń
  5. Diody o barwie zimnego bialego tez wysylaja niebieskie fale. Czy mozna nimi zastapic niebieskie diody ?

    OdpowiedzUsuń
  6. Wybrałem taką do monstery https://allegro.pl/oferta/zarowka-led-grow-light-do-uprawy-roslin-40w-e27-8425624563?utm_medium=afiliacja&utm_source=ctr&utm_content=a3405d56caccf47906cb8f1f5b2b12e83e0a3529e298f63725b7caebb9550e49&cs=96f5102030d6686ad499a01344d50cfcb492ca384148bf2cebfd80f03a6c5ff7

    OdpowiedzUsuń
  7. Ja używam do małych siewek bananów trzecią z artykółu żarówki grow led, oraz do doświetlania banana musa grad nine 1,5metrowego grow led trzecia plus o barwie zimnej 6400K 15W i ładnie rośnie, 2 zestawem doświetlam kawe arabice roślinke 3 letnią ok 1m.

    OdpowiedzUsuń
  8. Witam

    Jeśli prawdą jest to co do tej pory odkryli naukowcy, jest dokładnie odwrotnie do tego co pisze autor.
    Wpiszcie w google: jaka długość fali dla roślin

    Kolor zielony o niebieski o długości 500 + i czerwony 700 + są dla roślin równie bezużyteczne co kolor zielony.
    Jedynie środkowa żarówka ma sensowną długość fali.

    Żarówka ma najpierw dawać dobre światło, a dopiero potem zastanawiamy się ile go daje i ile "je: prądu.

    pozdrawiam.


    OdpowiedzUsuń
  9. W drugim zdani miało być oczywiście


    Kolor niebieski o długości 500 + i czerwony 700

    przepraszam za pomyłkę

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Nie masz absolutnie racji, roślinom potrzebne jest pełne spektrum, jednego mnie, innego więcej, ale nawet 800 jest niezbędne do dłuższego życia.

      Usuń
  10. Czy światło tego typu nie szkodzi oczom? Kupiłam żarówkę LED 30W, pełne spektrum, jednak mam obawy co do jej używania w pomieszczeniu, w którym spędzam większą część dnia

    OdpowiedzUsuń

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...