Poradnik ogrodniczy: październik w ogrodzie

"Ach, jak przyjemnie w końcu odpocząć od prac w ogrodzie" - nie powiedział w październiku żaden ogrodnik. Grabienie liści śni ci się już po nocach, przed oczami przelatują wykopane marchewki, jesienne chwasty plączą się pod nogami a rajskie jabłuszka nie pozwalają się zjeść? Poczekaj, to dopiero początek!

Zobacz jakie prace czekają na ciebie w ogrodzie w październiku i potraktuj je jako... przyjemności. Bo czy może być coś przyjemniejszego niż jesienne porządeczki na grządkach?

Poradnik ogrodniczy: październik w ogrodzie

Jakie kwiaty sadzimy w październiku?

• Jeszcze możesz sadzić kwiaty cebulowe kwitnące wiosną, zwłaszcza narcyzy i wczesne tulipany. Szczegółów jak dobrze się do tego zabrać poszukaj w moim poradniku.
• Na początku miesiąca zacznij pędzić cebule hiacyntów w doniczkach z ziemią lub w specjalnych szklanych naczyniach, a zakwitną dokładnie na święta Bożego Narodzenia.
• Zamiast sadzić – wykop: karpy dalii, kanny, bulwy mieczyków, montbrecji, begonii bulwiastej, cebule warkocznic, frezji, tygrysówek i lilii azjatyckich. Zielone części przytnij na wysokości około 10 cm i pozwól im zaschnąć. Przenieś wykopane kwiaty w suche i przewiewne, zacienione miejsce. Bulwy, cebule i karpy nie mogą schnąć na słońcu! Po około dwóch tygodniach oczyść je z resztek ziemi, posortuj, wykręć i odetnij resztki łodyg. Tak przygotowane poukładaj w przewiewnych skrzynkach wypełnionych trocinami.
• Nadszedł teraz doskonały moment, by posadzić ozdobne krzewy – zarówno z odkrytym korzeniem, jak i sprzedawane w doniczkach. Te pierwsze są tańsze, te drugie przyjmą się szybciej i łatwiej. Które wybierzesz?

Rośliny, które rozmnażamy w październiku

• Posadź drzewa i krzewy ozdobne i owocowe z odkrytym korzeniem.
• Przesadź drzewka i krzewy, które rosną nie tam, gdzie powinny. Wielopędowe krzewy przy przesadzaniu możesz podzielić i rozsadzić.
• Wysiej na rabatach nagietki, smagliczki, chabry bławatki, ostróżki jednoroczne – wykiełkują wczesną wiosna i zakwitną szybciej niż te wysiane w kwietniu
• Zetnij pędy fuksji, pelargonii i koleusów – zrób z nich sadzonki w szklance z wodą, pozostałe w doniczkach rośliny wnieś do mieszkania na słoneczny parapet gdy na zewnątrz zrobi się dla nich już za zimno. Podwoisz tym samym swoje szanse na kolorowy balkon w następnym roku.

Jeśli jesienią przygotujesz sadzonki kwiatów balkonowych i dodatkowo przezimujesz na parapecie rośliny, z których te sadzonki pobrałeś podwoisz swoje szanse na ładne kwiaty w następnym sezonie. Coś w końcu musi udać się przezimować!

Ziołowy ogródek w październiku

• Zbierz nasiona ziół, które teraz dojrzewają, by mieć ich zapas na czarną godzinę albo zrobić komuś miły prezent.
• Możesz dzielić i rozsadzać miętę, melisę, oregano i estragon.
• Wnieś do domu rosnące w doniczkach majeranek, cząber, szałwię, wawrzyn i rozmaryn. One nie znoszą mrozów!
• Bazylię najlepiej zjedz lub ususz, bo pewnie i tak o tej porze wygląda już marnie, a przeniesiona do mieszkania zmarnieje tylko jeszcze bardziej. Zimą ciężko utrzymać bazylię nawet na słonecznym parapecie – lepiej kupować gotowe sadzonki w miarę potrzeby, takie do natychmiastowego zużycia.

Addio bazylio, do zobaczenia za rok!

Co kwitnie w ogrodzie w październiku

• Kwitną astry – gawędki, nowoangielskie i nowobelgijskie, krokusy jesienne, pierwsze chryzantemy, ostatnie wrzosy, dzielżany, zimowity i słoneczniki szorstkie.

Astry nowobelgijskie 'Winston Churchill'. Czołem panie premierze!

• Ozdobne trawy są teraz najbardziej atrakcyjne.

Łan jesiennych traw pozdrawia październik.

• Kończą kwitnienie jednoroczne astry chińskie, aksamitki, tytoń ozdobny, lwie paszcze.
• Wciąż jeszcze pięknie wyglądają szarłaty zwisłe (amarantusy), chociaż powoli zaczynają zasychać ich końcówki – to znak, że pora zebrać z nich nasiona.
• W październiku zamiast kwiatów, kolorytu ogrodowi nadają głównie przebarwiające się na złoto i rubinowo liście drzew i owoce krzewów. Wśród okazałych bylin cudownie wyglądają teraz czarne owoce szkarłatki, a wśród krzewów – czerwone jagody kaliny i owoce róży, białe śnieguliczki i czarny ligustr. Owoce śnieguliczki dostarczają też masy zabawy dzieciom - zerwane i rozdeptywane zabawnie pękają (to była moja ulubiona zabawa!).

 Śnieguliczka i szkarłatka - jesienne klejnoty.

• Dojrzewają czerwone, różowe i żółte owoce rajskich jabłoni - możesz z nich przygotować jesienne kompozycje, które będą zdobić taras i werandę przez kilka tygodni.

 Żółte i czerwone rajskie jabłonie

• Na niebiesko wybarwiają się niesamowite owoce akebii pięciolistkowej i palecznika chińskiego. Niebieski kolor w ogrodzie o tej porze roku to prawdziwa rzadkość!

Palecznik chiński, czyli paluchy umarlaka jak żywe.

Pielęgnacja trawnika w październiku

• Pamiętaj o regularnym grabieniu liści – rękami (tylko w trudno dostępnych miejscach) zwykłymi grabkami (najwięcej pracy), grabiami wachlarzowymi (trochę łatwiej) lub kosiarką czy dmuchawą (prościzna).
• Trawa rośnie już teraz wolniej, dlatego koś ją tylko sporadycznie kosiarką z podniesionym wyżej ostrzem. Jeśli przy okazji grabisz kosiarką liście i kosisz trawę, wykonujesz pracę 2w1. 
• Suche, zdrowe liście warto zgrabić do worka by móc je później wykorzystać do ocieplenia wrażliwych roślin.
• Nie stosuj już żadnych nawozów do trawy – na ten sezon wystarczy.
• Pierwsza połowa października to dobry moment na założenie trawnika z wysiewu nasion lub trawnika z rolki o ile pogoda temu sprzyja. Trawa wysiana z nasion zdąży jeszcze wykiełkować, zazielenić się i wzmocnić na tyle, by przetrwać zimę w dobrej formie, a trawnik z rolki odpowiednio się zakorzeni. Pamiętaj jednak by jak najmniej deptać świeżo założony trawnik.

Październikowy trawnik w końcu może odsapnąć od koszenia, a ty od kosiarki. Pożegnaj się z nią czule, kolejne spotkanie - wiosną!

Podlewanie i nawożenie roślin w październiku

• Zwróć uwagę na właściwe nawodnienie zimozielonych krzewów i pnączy: bukszpanów, bluszczy, iglaków, kaliny sztywnolistnej, laurowiśni, mahonii, pierisów, różaneczników i trzmieliny Fortune’a.
• Rosnące na skalniakach kaktusy mrozoodporne zabezpiecz przed deszczem foliowym tunelem, niewielkim przenośnym inspektem lub nawet starym oknem, które posłuży jako daszek. Aby przetrwały nasze mrozy kaktusy muszą się w znacznym stopniu odwodnić. Ich pędy wtedy więdną, marszczą się i lekko czerwienieją.
• Rosnących w donicach pod chmurką krzewów i drzewek nie trzeba teraz nawozić, podobnie jak pozostałych roślin rosnących w gruncie.

Warzywnik: owoce i warzywa zbierane w październiku

• W sadzie zbierz późne odmiany jabłek i gruszek a pod koniec miesiąca – pigwy i pigwowca. Wszystkie zbiory trzeba zakończyć przed spodziewanymi przymrozkami. Do przechowania zostaw tylko zupełnie zdrowe, nieuszkodzone i nieobite owoce. Te, które wyglądają wątpliwie najlepiej wyrzucić, wcześniej sortując je a te, które nie są jeszcze takie najgorsze możesz okroić i wysuszyć lub przetworzyć.
• Zbieraj na bieżąco opadające orzechy włoskie i laskowe, zanim dopadną je wiewiórki. Orzechy trzeba oczyścić z resztek łupin i dosuszyć je rozłożone w pojedynczej warstwie – najlepiej na słońcu, jeśli słoneczna pogoda na to pozwala.
• Czasem jeszcze i w październiku dojrzewają ostatnie maliny jesienne i jeżyny. Pędy jesiennych malin możesz pozostawić tak długo, jak długo będą dojrzewać na nich owoce. Zaschnięte pędy wytniesz wczesną wiosną
• Zbierz z grządek ostatnie warzywa korzeniowe i kapustne: marchew, pietruszkę, buraki, selery korzeniowe, kapustę, rzepę, rzodkiew i brukiew. Kapusta brukselska i pory mogą pozostać na grządkach jeszcze chwilę, a jarmuż nawet całą zimę (przemrożony jest jeszcze lepszy). Jeśli zima będzie sroga i mroźna będziesz jednak musiał okryć go włókniną lub foliowym tunelem.

Jarmuż, jeden z ostatnich październikowych ostańców.

• Korzenie buraków liściowych (boćwiny) nie nadają się do jedzenia, jednak nie wyrzucaj ich wszystkich: część z nich możesz posadzić do doniczek i ustawić na przyokiennym parapecie, a wciąż będą produkować smakowite liście.
• Ostatnie zielone, ale przynajmniej lekko zapłoniałe pomidory możesz zerwać, ułożyć w skrzynkach i przykryć gazetą. By przyspieszyć ich dojrzewanie umieść wśród nich kilka jabłek lub bananów.
• Zbierz wysiany latem szpinak i wysiany we wrześniu świeży koperek
• Zbieraj na bieżąco dojrzewające na żółto owoce rodzynka brazylijskiego, zanim zmrozi je pierwszy przymrozek.
• Możesz jeszcze zbierać owoce czarnego bzu, z których przygotujesz domowe przetwory – o ile ptaki nie zjadły wcześniej czarnobzowych owoców za ciebie.

Czarny bez gotowy do zbiorów. Na co jeszcze czekać?

Oczko wodne w październiku

• Zbiornik wodny znajdujący się w bezpośrednim sąsiedztwie drzew liściastych zdecydowanie warto zabezpieczyć siatką, by liście niepotrzebnie go nie zaśmiecały.
• Dokarmiaj ryby dozując im tylko taką ilość karmy, którą są w stanie natychmiast zjeść
• Salwinie i hiacynty wodne, które koniecznie chciałbyś przezimować (chociaż nie jest to takie łatwe zadanie) na następny rok wyłów ze zbiornika i umieść je w naczyniu z wodą: dużej misce lub starym akwarium ustawionym np. w widnej piwnicy lub garażu.
• Brązowe pałki wodne i wiechy uginających się na wietrze trzcin warto zostawić w spokoju aż do wiosny. Zimą nie tylko będą z niewielu w tym okresie ozdób ogrodu, ale też przystankiem dla ptaków i osłoną tafli zbiornika przed szybkim zamarzaniem.

Trzciny mienią się w jesiennym słońcu.

Prace pielęgnacyjne w ogrodzie w październiku

• Wyrwij z korzeniami zwiędłe, zaschnięte lub zwarzone mrozem kwiaty jednoroczne (najgrubsze korzenie do wiosny nie zdążą zgnić i spróchnieć i wiosną i tak trzeba będzie je usunąć. Przy okazji wyrywania wzruszysz podłoże, rozsiejesz nasiona i część nasion zostanie przykryta ziemią, czyli zasieje się po prostu przy okazji.
• Zetnij nieatrakcyjne suche liście bylin. Oszczędź piękne suche kwiatostany szczeci, rudbekii, jeżówek, przegorzanów, żelaźniaków i ostów.

Cześć, szczeć!

• Obsyp kopczykiem ziemi wrażliwe krzewy i pnącza: róże, powojniki, glicynie i miliny. Możesz do tego wykorzystać także domowy kompost, trociny lub korę.
• Usuń szybkorosnące jesienne chwasty, zwłaszcza żółtlicę, szczawik i gwiazdnicę zanim się znowu wysieją.

Żółtlica jest dobrym wskaźnikiem przymrozków: zamiera natychmiast, gdy temperatura spadnie poniżej zera.

• Zagrabione liście kasztanowca porażone przez szrotówka kasztanowcowiaczka zapakuj do szczelnych worków i wyrzuć do kosza lub natychmiast spal, by ograniczyć rozprzestrzenianie się szkodnika w następnym sezonie.
• Wytnij wszystkie jednoroczne odrosty korzeniowe leszczyny, które nie tylko niepotrzebnie zagęszczają i zacieniają krzew, ale też gromadzą się w nich liście które trzeba wybierać ręcznie spomiędzy drobnych gałązek.
• Na oczyszczonych grządkach rozrzuć kompost, który podbierzesz z dolnych warstw kompostownika lub świeży obornik. Grządki przekop tak, by cały nawóz został przykryty ziemią.
• Zadbaj o narzędzia i sprzęty, o których wiesz, że nie będziesz już ich używał – trzeba je dokładnie oczyścić i zakonserwować po zakończonym sezonie.

W wolnej chwili nie zapomnij się także wybrać na jesienne grzybobranie!

Październikowy maślaczek jak malowany

Kanie wyglądają dżdżu, a zamiast niego zjawiłem się ja.