czwartek, 7 maja 2015

Woda w ogrodzie: stawy kąpielowe i ekobaseny

W letnie, upalne dni zbiornik wodny w ogrodzie jest prawdziwym wybawieniem. Trudno jednak wykąpać się w oczku wodnym, podobnie jak trudno oczekiwać, że cokolwiek urośnie w basenie. Duży, naturalnie wyglądający akwen z roślinami wodnymi w którym dodatkowo można się popluskać to właśnie staw kąpielowy i ekologiczny basen – doskonałe rozwiązanie dla każdego, kto w ogrodzie czuje się jak... ryba w wodzie




Pływanie w naturalnym zbiorniku na świeżym powietrzu jest niezwykle przyjemne. Teraz jest to możliwe również na własnym podwórku albo działce – stawy kąpielowe z każdym rokiem stają się coraz bardziej popularne. Wyglądają jak naturalny, dziki staw lub jezioro, dlatego wspaniale komponują się z wystrojem ogrodu, nadając mu niezwykły urok.

Czym różni się staw kąpielowy od ekobasenu?


Staw kąpielowy to co prawda sztuczny zbiornik wodny umieszczony na wolnej przestrzeni, ale wyglądający jak akwen stworzony przez samą Matkę Naturę. Jest doskonałą alternatywą dla tradycyjnego basenu, ponieważ łączy jego zalety (wielkość umożliwiająca kąpiel i  odpowiednio czysta woda)  z główną zaletą oczka wodnego, jaką jest naturalny wygląd. W stawach kąpielowych oczyszczanie wody odbywa się głównie dzięki naturalnym procesom. Staw kąpielowy wygląda więc trochę jak dzikie jezioro, świetnie komponuje się w ogrodzie i ma niezwykły urok. Dodatkowo jest wspaniałym ekosystemem dla małych organizmów, ptaków śpiewających i roślinności wodnej. Tradycyjne baseny kąpielowe muszą zostać osuszone na zimę, a stawy kąpielowe – nie. Można urządzić sobie na ich tafli ślizgawkę!




Ekobasen, czyli basen ekologiczny różni się w kilku szczegółach od stawu kąpielowego. Przede wszystkim znacznie ogranicza się w nim liczbę roślin, zapewniając niewielką złożoność ekosystemu. Aby wyeliminować nadmiar fauny i flory, a jednocześnie zapewnić optymalną czystość wody w większym stopniu wykorzystuje się zaawansowane technologicznie urządzenia (o czym później) oraz biopreparaty. Tak więc umieszczony w ekobasenie system filtracji nie opiera się głównie na roślinach. Strefa regeneracyjna ekobasenu (odpowiedzialna za oczyszczanie wody) może zajmować jedynie 25% powierzchni basenu, dlatego jest to dobre rozwiązanie dla osób, które mają ograniczoną przestrzeń. Baseny ekologiczne mogą też być zakładane w pomieszczeniach i  mieć zainstalowany system ogrzewania zapewniający ciepłą wodę nawet w mało słoneczne dni.



Zanim podejmiesz decyzję


Minimalna wielkość stawu kąpielowego lub ekobasenu wynosi 50 m2. Tylko wtedy zbiornik będzie funkcjonował prawidłowo, a my będziemy mogli cieszyć się nim w pełni. Każdy kto dysponuje odpowiednio wielką działką i planuje założenie stawu musi zlecić wykonanie jego projektu i uzyskać pozwolenie wodno-prawne a następnie złożyć je do wydziału architektury w starostwie powiatowym, ponieważ założenie zbiornika o powierzchni większej niż 50m2 zgodnie z polskim prawem wymaga uzyskania stosownego pozwolenia budowlanego. Oczko wodne, zwykle niewielkie, nie podlega takim regulacjom. Umiejętne opracowanie i stworzenie pięknego i funkcjonalnego akwenu wymaga także przeprowadzenie szczegółowych badań jakości wody.

Jaką wodą zasilany jest staw?


Decyzja dotycząca wyboru źródła wody jest jedną z pierwszych, jakie powinniśmy podjąć. Woda pobierana z wodociągów wykazuje często zbyt wysoki poziom fosforanów (ułatwiających rozwój glonom), natomiast korzystanie z wody pochodzącej z naturalnego stawu czy rzeki wymaga uzyskania odpowiednich zezwoleń. Optymalnym rozwiązaniem jest własne ujęcie bądź filtrowanie deszczówki.

Wybór miejsca dla stawu kąpielowego


To nie lada wyzwanie. Trzeba wziąć pod uwagę szereg czynników, które w przyszłości mogą wpłynąć na prawidłowe funkcjonowanie stawu i jego łatwość w utrzymaniu, a więc ostatecznie – na nasze zadowolenie. Ważne, aby zbiornik stanowił integralną część ogrodu i był spójny z jego wszystkimi elementami. Należy pamiętać przede wszystkim o:

nasłonecznienie. Zlokalizowanie zbiornika w słonecznym miejscu (6-8 godzin dziennie) pozwoli na szybkie nagrzewanie się wody.

bliskość domu. Od tafli wody będą odbijać się promienie słoneczne, co możemy wykorzystać dla doświetlenia pomieszczeń, a kąpiące się dzieciaki łatwiej upilnować, kiedy na staw będziemy mogli spoglądać przez okno salonu.

bliskość drzew. Rosnące w pobliżu drzewa będą jesienią zanieczyszczać wodę spadającymi liśćmi.

charakter ogrodu. Projekt stawu kąpielowego czy ekobasenu powinien współgrać z charakterem ogrodu. Jego odpowiednie zaprojektowanie i prawidłowe wykonanie należy zlecić fachowcom.



Strefy stawu. Jak zbudowany jest zbiornik?


Prawidłowo wykonany zbiornik dzielimy na dwie strefy:

I STREFA REKREACYJNA

To w niej będziemy się pluskać. Zajmuje ona około 70% powierzchni całego zbiornika i można w niej wyodrębnić płycizny - odpowiednie na przykład dla dzieci, umożliwiające bezpieczną zabawę - i strefy głębokie, pozwalające nawet na wykonywanie skoków do wody. Głębokość wody w strefie rekreacyjnej waha się jednak zwykle pomiędzy 1-2 m. Minimalna głębokość w najgłębszym miejscu, która pozwoli uniknąć mącenia wody przez osady denne powinna wynosić ok. 2 m.

II STREFA REGENERACYJNA

To w niej rosną rośliny bagienne nasadzone w odpowiednio dobranych mieszankach minerałów i substratach typu BioLava. Odgrywa kluczową rolę przy projektowaniu stawu kąpielowego a jej zadaniem jest zapewnienie odpowiedniej jakości i czystości wody. Obie strefy zbiornika powinny być rozdzielone od siebie za pomocą mechanicznej przegrody (np. kamienny czy drewniany murek), mogą też zostać odpowiednio wystopniowane (strefa rekreacyjna powinna być głębsza od regeneracyjnej).



Czym wyłożone jest dno zbiornika?


Strefę rekreacyjną wykłada się folią hydroizolacyjną, matą bentonitową lub warstwą gliny (mierzącej zazwyczaj ok. 30 cm). Jako bazę do uszczelniania zbiornika najczęściej wykorzystuje się trwałą folię PCV 1,5 mm lub geomembranę EPDM (kauczuk syntetyczny o grubości 1,02 mm). Folia musi być przede wszystkim bardzo trwała i wytrzymała na uszkodzenia. Kolejnym etapem jest wyłożenie dna płytami kamiennymi, kilkunastocentymetrową warstwą czystego żwiru (mieszanka frakcji drobnych i grubych) bądź kamieniami.



Oczyszczanie wody w zbiorniku


Woda w stawie kąpielowym oczyszcza się samoistnie dzięki procesom biologicznym zachodzącym w strefie regeneracyjnej, jest to tzw. filtr biologiczny na który składają się starannie wyselekcjonowane naturalne złoża mineralne i filtracyjne (np. skały wulkaniczne, BioKalonit, BioChalix, BioLava, BioZeolit) oraz odpowiednio dobrane gatunki roślin. Zachodzący w strefie regeneracyjnej proces filtracji może być wspomagany za pomocą prostych urządzeń mechanicznych np. siatek i podbieraków, czy też odkurzaczy do szlamu i mułu, ale także dzięki działaniu specjalistycznych systemów filtracyjnych, montowanych głównie w ekologicznych basenach.

Wśród urządzeń filtracyjnych wyróżniamy:

KASKADY – ich zadaniem jest natlenianie wody wypompowywanej ze strefy kąpielowej, która zostaje przetransportowana do filtra biologicznego, jednocześnie zwiększając powierzchniowy przepływ wody. Kaskada może również stanowić dodatkowo element dekoracyjny – w zależności od wybranej formy przypomina górski potok czy wodospad.

SKIMMERY - urządzenia przelewowe, służące do usuwania drobnych zanieczyszczeń stałych. Skimmer zbiera zanieczyszczenia z dna i powierzchni stawu.

STUDZIENKI OSADOWE - pozwalające odseparować osad denny ze strefy kąpielowej a następnie przefiltrowaną wodę przepompować do strefy regeneracyjnej w której rosną rośliny.

POMPY WODNE - przyspieszają regenerację i oczyszczanie wody, wymuszając jej cyrkulację pomiędzy strefami.

ZESTAWY FILTRÓW BĘBNOWYCH - zaawansowane technologicznie filtry mechaniczno - biologiczne wyłapujące z wody wszelkie osady i zanieczyszczenia.

Woda w zbiorniku jest filtrowana naturalnie, a za jej oczyszczanie odpowiadają specjalnie dobrane rośliny repozycyjne oraz wydajne filtry mechaniczno - biologiczne. Do uzdatniania wody w stawach kąpielowych i ekobasenach nie używa się chloru ani innych substancji chemicznych!

Rośliny w stawie kąpielowym


Porastają strefę regeneracyjną, stanowią swoistą oczyszczalnie zbiornika i dodają mu naturalnego uroku. Na podwodnych częściach roślin rozwijają się pożyteczne bakterie. Te niewidoczne gołym okiem mikroorganizmy przerabiają szkodliwe substancje i produkty przemiany materii, szczególnie amoniak, zamieniając je w związki potrzebne do rozwoju biomasy roślin.  Wśród nich swój dom znajdują również drobne skorupiaki, które żywią się jednokomórkowymi zaczątkami glonów, nie dopuszczając do ich nadmiernego rozprzestrzenienia się.
Projektując staw kąpielowy możemy zdecydować się na rośliny nadbrzeżne (wynurzone), podwodne lub pływające.
Do najbardziej popularnych gatunków porastających brzeg zbiornika należą m.in. zabijająca bakterie Salmonella oraz Escherichia coli mięta wodna, redukująca poziom azotanów, metali ciężkich, cyjanku i fenoli pałka wodna lub trzcina. Na brzegu możemy posadzić także kolorowo kwitnące kosaćce, a na dnie zbiornika rośliny o wynurzonych liściach i pięknych kwiatach: lilie wodne lub grążele.



Jak dbać o zbiornik?


Dobrze zaprojektowany i wykonany staw kąpielowy wymaga znacznie mniej prac pielęgnacyjnych niż tradycyjny basen. Wszelkie działania zapewniają prawidłowe funkcjonowanie stref zbiornika i pozwalają utrzymać jego estetyczny wygląd.

  • W początkowej fazie użytkowania stawu kąpielowego konieczne jest m.in. sprawdzenie szczelności oraz uzupełnianie materiałów pokrywających folię izolacyjną. Początkowo poziom wody może spaść nawet o 3 cm w ciągu doby – jeżeli spadki są większe oznacza to, że system jest nieszczelny i należy sprawdzić izolację.
  • Dwa razy w roku należy robić przeglądy pomp, filtrów i napowietrzaczy.
  • Minimum raz w tygodniu czyścimy skimmer (filtr powierzchniowy,  zasysający wodę z tafli i połączony z filtrem).
  • Na bieżąco podcinamy i usuwamy obumierające części roślin wodnych.
  • Podczas upałów uzupełniamy parującą wodę.
  • Jesienią rozkładamy na wodzie specjalną siatkę zbierającą liście i inne zanieczyszczenia.

Koszt budowy stawu kąpielowego


Cena budowy stawu kąpielowego typu ekstensywnego (w którym rolę oczyszczalni wody pełnią głównie rośliny) waha sie w granicach 600-700 zł/m2.
Dla stawu kapielowego typu intensywnego (uzbrojonego w wysokowydajne pompy i filtry Oase) cena za m2 zawiera się w przedziale średnio 1000-1500 zł.

Materiał powstał we współpracy z firmą Gordo Studio, zespołem ekspertów od projektowania stawów kąpielowych i budowy basenów naturalnych.
By podjąć się budowy stawu kąpielowego potrzebna jest wiedza z zakresu architektury krajobrazu, projektowania ogrodów, ogrodnictwa i budownictwa oraz trzeba znać przepisy prawa budowlanego.

Chcesz założyć staw kąpielowy w swoim ogrodzie? Koniecznie zajrzyj tutaj.

Szukasz więcej porad lub informacji? Zobacz forum o stawach

15 komentarzy:

  1. Mega przydatny post! Ląduje w zakładkach:)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Masakra. Trochę roboty z tym było, ale efekt jest niesamowity !

      Usuń
  2. Jak ja bym chciała mieć lub basen lub cokolwiek co związane z wodą! Kocham morze, jeziora, stawy, rzeki!

    OdpowiedzUsuń
  3. Ale fajny pomysł na basen. Super sprawa! Tylko chyba strasznie droga. Ile kosztuje zrobienie takiej wersji basenu w ogrodzie?

    OdpowiedzUsuń
  4. Świetne są. Ale pracy przy tym mnóstwo.

    OdpowiedzUsuń
  5. Świetny taki basen ekologiczny. Na pewno trzeba włożyć mnóstwo pracy i pieniędzy ale jakbym miała w planach basen to chyba bym wybrała właśnie taki.

    OdpowiedzUsuń
  6. Ale to pięknie wygląda :) Po przeczytaniu tego artykułu i oglądnięciu tych zdjęć mam nowe marzenie, do którego zamierzam dążyć, dzięki :)

    OdpowiedzUsuń
  7. Na prawdę kawał dobrej roboty, mocno inspiruje, działa na wyobraźnię.

    OdpowiedzUsuń
  8. Mam basen kąpielowy o wymiarach 12x6 i głębokości od 0,60 do 2,00m z zestawem filtrów i skimmerów powierzchniowych i dennych. Woda w obiegu zamkniętym podgrzewana elektrycznie i baterią 2 x 3m2 solarów.Roczny koszt eksploatacji to ca 6500,00 nie licząc własnej pracy.

    OdpowiedzUsuń
  9. Bardzo fajnie napisane. Pozdrawiam serdecznie !

    OdpowiedzUsuń
  10. Naprawdę bardzo fajnie napisano. Jestem pod wrażeniem.

    OdpowiedzUsuń
  11. Od wielu lat marzę o stawie kapielowym. Teraz kiedy mamy wnuczki może w końcu zrealizujemy nasze wielkie marzenie. Woda na działce to zupełnie inna jakość letniego wypoczynku. Na razie w upalne dni zadawalamy się zimnymi prysznicami prosto ze studni.

    OdpowiedzUsuń
  12. Super wpis. Warto było tutaj zajrzeć

    OdpowiedzUsuń

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...