Sekrety kwiatów #17: Słonecznik

Ogromne, radosne i pełne wdzięku. Niekwestionowany symbol lata i każdego wiejskiego ogródka. Znane i lubiane od wielu pokoleń - takie są właśnie słoneczniki. Nie można ich nie znać i nie da się ich nie pokochać od pierwszego wejrzenia. I kiedy myślisz, że wiesz o nich wszystko – bo gdzie takie olbrzymy mogłyby ukryć jakąś tajemnicę? – one wciąż jeszcze potrafią czymś zaskoczyć. Zetnij w ogródku dojrzały słonecznikowy talerz, usiądź wygodnie i spójrz w jego tarczę. Setki smakowitych nasion układają się tam w hipnotyzującą mandalę. Czy wiesz jak powstał ten misterny projekt?



Słoneczniki zaprojektowały swoje kwiatostany w każdym najdrobniejszym szczególe. Większość z nich wydaje co prawda tylko jeden - ale za to całkiem słusznych rozmiarów – kwiatostan. Zewnętrzne kwiaty-płatki okalające słonecznikowy talerz czynią go doskonale widocznym z oddali, tak by owady zapylające nie przegapiły zaproszenia na ucztę. Wewnętrzne drobne kwiaty upakowane są z zegarmistrzowską precyzją, a pod każdym z nich czeka już wstępnie rozwinięte nasiono. Sposób ułożenia kwiatów, a co za tym idzie nasion nie jest jednak przypadkowy. By zmieścić ich jak najwięcej na powierzchni kolistego kwiatostanu słoneczniki posługują się wyższą matematyką i upychają nasiona tak gęsto, jak to tylko możliwe.

Jestem pewien, że gdyby słoneczniki wybierały się kiedyś na wakacje, na pewno zostałyby też mistrzami pakowania walizek!

Słonecznik ozdobny 'Abendsonne' o burgundowych kwiatach 

Jeśli tak jak ja uwielbiasz wyskubywać nasiona słonecznika wprost z dojrzałego talerza, spróbuj zacząć od dowolnego nasiona położonego najbliżej jego brzegu a później poruszaj się w kierunku środka wybierając sąsiadujące ze sobą w jednej linii ziarna. Szybko zauważysz, że możesz wyjadać nasiona wzdłuż linii zakręcającej w prawo lub w lewo a cały kwiatostan składa się z krzyżujących się spirali. Czy wiesz, ile takich spirali znajduje się w każdym słoneczniku?
Możesz policzyć je sam, a jeśli akurat z niewiadomych przyczyn jednak nie masz pod ręką słonecznika (mamy na nie właśnie pełnię sezonu!) to podpowiadam: licząc w obie strony w przypadku małego talerza wypełnia go 55 i 89 krzyżujących się spirali, w przypadku średniego: 89 i 144, a największe słoneczniki będą miały dokładnie 144 i 233 łuków nasion. Liczby te należą do ciągu liczb Fibonacciego w którym każda liczba jest sumą dwóch poprzednich: 0, 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, 55, 89, 144, 233, itd. I cóż przychodzi słonecznikom z praktykowania takiej matematyki?
Wraz z rozpoczęciem kwitnienia jako pierwsze otwierają się kwiaty położone w najbardziej zewnętrznym okręgu; kolejno rozwijają się te rosnące coraz bliżej środka, aż w końcu słonecznik zakończy kwitnienie. W tym czasie słonecznikowy talerz ciągle rośnie a każde nasiono rozpycha się pomiędzy swoimi sąsiadami. Spiralne ułożenie nasion gwarantuje, że żaden skrawek przestrzeni nie zostanie zmarnowany, nasiona znajdujące się w samym środku nie będą miały zbyt ciasno, a pomiędzy nasionami na obrzeżach nie utworzą się puste przestrzenie. I kto by pomyślał, że zwykłe słoneczniki to taka doskonałość?

Ile krzyżujących się spirali nasion widzisz na tym słoneczniku?

Jeśli zatem właśnie zacierasz ręce na posezonowe wakacje, nie zapomnij zabrać ze sobą w podróż słonecznikowego talerza. Wtedy przynajmniej jedna rzecz w Twojej walizce będzie doskonale spakowana, a dodatkowo połączysz przyjemne (podjadanie zdrowych nasion) z pożytecznym (nauką kolejnej matematycznej ciekawostki). A kiedy w roli belfra występuje słonecznik, każdy wyjazd po prostu musi być słonecznie doskonały!

Słoneczniki zawsze odwracają swoje talerze w stronę słońca.

Sekrety kwiatów są moim autorskim cyklem felietonów ukazujących się w magazynie "Mam Ogród" i przedstawiają niezwykłe tajemnice roślin, które teraz i Ty możesz poznać!