wtorek, 10 listopada 2015

Fasola niepodległości z orzełkiem

fasolki na święto niepodległościNiewiele starodawnych, tradycyjnych odmian warzyw przetrwało próbę czasu i sprostało rosnącym oczekiwaniom ogrodników. Wśród nich niezwykłym wyjątkiem jest polska fasola niepodległości z orzełkiem. Oprócz charakterystycznej, mówiącej wszystko nazwy, ta łatwa w uprawie karłowa odmiana fasoli może pochwalić się niebagatelną rolą, którą zapisała się w naszej historii, a wszystko to dzięki znakowi orzełka w koronie, który widnieje na każdej fasolce. Czy fasola z orzełkiem stanie się naszym narodowym daniem i będziemy ją przyrządzać na Święto Niepodległości tak jak Amerykanie indyka na święto Dziękczynienia?



Fasola niepodległości z orzełkiem to druga, po Yin-Yang odmiana fasoli którą w tym roku zaprosiłem na grządki. Zdecydowanie nie żałuję tej decyzji i wiem, że fasola z orzełkiem zostanie już u mnie na dobre. Chociaż zwykle wybieram nowe, niezwykłe odmiany roślin tym razem jest inaczej: fasola z orzełkiem jest prawdziwym weteranem wśród warzyw i znów, podobnie jak kiedyś, zdobywa uznanie i szerokie grono wielbicieli.


nasiona polskiej fasoli niepodległości z orzełkiem
Fasolki z orzełkiem, w szeregu zbiórka!


Niezwykłe losy fasoli niepodległości


Podobnie jak wszystkie inne odmiany, także fasola niepodległości nie jest naszym rodzinnym skarbem z dziada pradziada, bo przecież w Polsce fasole dziko nie rosną - jest im u nas po prostu za zimno zimą (chyba zresztą nie tylko im). Musiała kiedyś przywędrować zza oceanu i zadomowić się na dobre. Kiedy dokładnie ta odmiana trafiła do Europy - trudno powiedzieć. Możliwe, że już w czasach Krzysia Kolumba. Na korzyść tej hipotezy może przemawiać fakt, że również w innych europejskich krajach można jeszcze odnaleźć fasole o nasionach ze znaczkiem mniej lub bardziej przypominającym orła (lub anioła, zależnie od kraju). Natomiast chyba nigdzie, tak jak u nas, fasola z orzełkiem nie odegrała tak ważnej historycznie roli: nie tylko dostarczała niezawodnie wspaniałych zbiorów nasion, ale w czasach zaborów podtrzymywała w rozproszonym i udręczonym narodzie ducha patriotyzmu. Uprawiano ją potajemnie, bo za jej posiadanie groziły wtedy surowe represje - stąd sadzono ją pomiędzy ziemniakami, by trudniej było ją odnaleźć. A zimą, w czasie świąt, przygotowywano z niej wigilijne potrawy.
Później na wiele lat odeszła w zapomnienie i zniknęła z powszechnej uprawy, ale na szczęście nie zaginęła zupełnie. W 2010 roku portal potrawyregionalne.pl poinformował, że oto udało się odnaleźć tę niezwykłą odmianę w gospodarstwie pod Nowym Sączem! Prawdopodobnie w niewielkich ilościach zachowała się nie tylko tam, ale też w innych regionach kraju, dość powiedzieć że oto fasola z orzełkiem tryumfalnie powróciła do naszych ogródków i, mam nadzieję, już wkrótce powróci również na nasze stoły...

Fasola z orzełkiem nie jest po prostu kolejną niezwykłą odmianą. Ona jest super-niezwykła, bo łączy w sobie wszystko to, czego najnowsze odmiany mogą się nigdy nie doczekać: tradycję, historię, fantazję i uwielbienie ogrodników.


fasola z orzełkiem w kuchni

Fasola z orzełkiem w kuchni


...a mam wielką nadzieję, że uda mi się do tego chociaż trochę przyczynić: ponownie zaprosiłem do pomocy Dorotę z bloga Kuchenne Szaleństwa i Marysię z bloga Gruszka z Fartuszka, stawiając przed nimi nie lada wyzwanie. Powiedziałem im tak: "Mamy w Polsce różne smaczne odmiany fasoli i mamy też fasolę niepodległości z orzełkiem. Ugotujcie ją nie tylko tak, żeby było smacznie, ale przede wszystkim tak, jak na to zasługuje".
No, prawie tak im powiedziałem :)
Dorota i Marysia stanęły na wysokości zadania i zaserwowały:

Marysia:
Oto tradycyjna, polska fasola niepodległości z orzełkiem przyrządzona w nowoczesny, inspirujący sposób! Bo teraz możemy już uprawiać tę odmianę bez obaw i do woli i przyrządzać z niej prawdziwe cuda. Warto, by na powrót pojawiła się na naszych stołach a nawet by stała się naszym daniem narodowym, które przygotujemy przynajmniej jeden raz w roku - 11 listopada, na Święto Niepodległości. 

Jak wygląda prawdziwa polska fasola niepodległości?


Fasola z orzełkiem w 2010 roku została zarejestrowana w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi i wpisana na listę produktów tradycyjnych i funkcjonuje pod nazwami "polska fasola z orzełkiem" lub "fasola niepodległości". Jej nasiona są gładkie, śliskie i podłużne; białe z charakterystycznym ciemnobordowym znakiem po stronie brzusznej w kształcie orła w koronie. Czasami niektóre nasiona mają ponad "koroną" dodatkowo podłużną kreskę. Co ciekawe, sam znak orła nie jest jednolity, można na nim zobaczyć przebarwienia przywodzące na myśl pióra. Orzełek jak malowany!

gdzie kupić nasiona fasoli
Fasolę niepodległości z orzełkiem uprawia się na suche nasiona


Uprawa fasoli z orzełkiem


Jeśli do tej pory uprawiałeś inne odmiany fasoli na suche nasiona w swoim warzywniku, fasola niepodległości rzuci im niezłe wyzwanie! Zanim wysiałem ją po raz pierwszy byłem przekonany, że nie może być taka święta, jak ją malują i na pewno ma jakieś wady, np. słabo plonuje, choruje, albo jest po prostu niedobra. Ale szczerze mówiąc byłem zdumiony jak nigdy obserwując, jak fasola z orzełkiem poradziła sobie z suszą (jako jedyna tak dobrze ze wszystkich odmian, które w tym roku miałem).

Polska fasola z orzełkiem jest odmianą karłową, która nie wymaga żadnych podpór (nie wytwarza pnących pędów). Jej nasiona, tak jak każdej innej fasoli, wysiej do gruntu od połowy maja wzwyż, żeby nie zagroziły jej przymrozki. Fasole lubią zasobne podłoże, jednak u mnie ta odmiana doskonale udała się na piaszczystej, średnio żyznej ziemi. Po prostu taką ziemię mam w ogródku, więc z taką fasola musiała sobie poradzić. I zrobiła to bezproblemowo, dostarczając pokaźnych zbiorów już we wrześniu.


sadzonki fasolikwiaty fasoli z orzełkiem

fasola lubi słoneczne stanowiska

zbiory fasolki niepodległości

fasola z orzełkiem na suche ziarno


Nasiona polskiej fasoli z orzełkiem wysiej po 2-3 sztuki do jednego dołka na głębokość ok. 5 cm, w rozstawie co 20-30cm. Koniecznie wybierz dla niej słoneczne stanowisko, gdzie będzie pięknie i bujnie rosła. Kwiaty tej odmiany są biało-kremowe, a po zapyleniu zastępują je długie, smukłe strąki, które dojrzewają we wrześniu i październiku, po około trzech miesiącach od wysiewu nasion.


Nasiona fasoli niepodległości i jak je zdobyć?


Szukając nasion fasoli z orzełkiem pamiętaj, by nie pomylić ją z fasolą 'Orzełek', która chociaż nazywa się bardzo podobnie, nie jest tak fantastyczna jak fasolka niepodległości z orzełkiem - jej nasiona są bordowo-białe w ciapki, bez określonego wzoru.

Nasiona fasoli z orzełkiem niestety wciąż nie są dostępne w powszechnej sprzedaży. Pozostaje więc bezpośrednia wymiana nasion pomiędzy ogrodnikami i pasjonatami niezwykłych odmian roślin. Czasami nasiona tej fasoli można również znaleźć na allegro lub na lokalnych wydarzeniach kulturalno-kulinarnych. Jak udało mi się dowiedzieć, prawdopodobnie nasiona fasoli niepodległości będzie już można oficjalnie kupić w 2016 roku.


jak siać i uprawiać fasolę


Szukasz innych niezwykłych odmian fasoli?
Poznaj także fasolę Yin-Yang!

6 komentarzy:

  1. No nie wiem, ja tam nie widzę orła, tylko szpiega z krainy deszczowców - jak dwie krople wody

    http://static.zabawkowicz.pl/_files/2/thumb/730_160.jpg

    OdpowiedzUsuń
  2. Lovely Happy National Day, greeting from Belgium.

    OdpowiedzUsuń
  3. A czy można by się z Panem wymienić ?

    OdpowiedzUsuń
  4. Wow! Niesamowite! Trzeba koniecznie taką fasolę wypróbować! Pozdrawiam! :)

    OdpowiedzUsuń
  5. Ja moje kupiłam zeszłej jesieni przez olx i już naprawdę nie mogę się doczekać, żeby je posadzić :D

    OdpowiedzUsuń
  6. Gdzie takie nasiona mozna kupic mieszkajac za granica

    OdpowiedzUsuń

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...