środa, 22 stycznia 2014

Szalony Ogródek: (niespo) dziane dynie

Najbardziej wypasione warzywo z warzywnika ma mnóstwo wcieleń, lubi przebieranki i często zmienia kolory. Im bardziej przybiera na wadze, tym bardziej jest pusta w środku. W kulinariach mówi się, że lubi być nieźle (na)dziana, a zatem ma babka dynię do interesów...

Madame Cucurbita, oklaski!






Dynia niejedno ma imię, kształt i rozmiar. Kto by zliczył te wszystkie jej odmiany?
Nie ma potrzeby się tym męczyć, ale warto poznać te najlepsze i spróbować ich uprawy. 
Sąsiedzi zzielenieją z zazdrości, a jesienią zyskamy niezwykłe warzywo do ozdoby i do przyrządzenia w kuchni. Dynie potrafią zaskoczyć swoim bogatym wnętrzem i intrygującą nutą smaku, ponadto mogą być smukłe jak baleriny lub pękate jak beczki. Niestraszna im filozofia gender - na jednej roślinie czasami wyrastają owoce w kształcie jabłka i gruszki jednocześnie. Dzisiaj niczym Ewa Chodakowska odchudzamy wizerunek dyni jako nudnego tłuściocha i odklejamy  jej etykietkę etatowej ogródkowej grubaski. Do startu, gotowi...
Kolejno odlicz!


'Akorn' (Acorn Squash)

Ta popularna w Ameryce odmiana wytwarza niewielkie owoce o ciemnozielonej, dość twardej skórce i wyraźnych żebrach. Dyni kształtem przypominają żołędzie i stąd wzięła się ich nazwa (ang. acorn - żołądź). Wnętrze ma słodkawy smak jest w żółto - pomarańczowym kolorze. Owoce zbiera się już po około 85-ciu dniach od wysiewu - pomarańczowy rumieniec wskazuje na dojrzałość owocu. Dobrze się przechowują w zimie. Martha Stewart lubi je nadziewać i zapiekać, a ty jak je przyrządzisz?


dynia akorn

'Bananowa' (Banana Squash)

Kształtem i kolorem skórki, jak na swoje dyniowate możliwości, faktycznie przypomina banana. Miąższ koloru jasnopomarańczowego, słodki. Pomimo sporych rozmiarów, nasiona są małe i jest ich niewiele. Bywa oferowana w sprzedaży pocięta na mniejsze kawałki. Rzadko u nas uprawiana odmiana pochodząca z Peru.


banana squash pumpkin

'Brodawkowata' (Warted)

Dynia o dekoracyjnej, pokrytej wypustkami grubej skórce i smacznym miąższu. Owoce pomarańczowe, długo się przechowują i mają szerokie zastosowanie w kuchni. W okresie wydawania owoców warto podłożyć garść słomy pod każdy zawiązek, ponieważ resztki gleby dostają się pomiędzy brodawki i mogą inicjować gnicie. Wiele dyń ozdobnych również posiada liczne brodawki, ale kto powiedział, że mają na nie patent?

dynia brodawkowata brodawkowa

'Chicago Warted Hubbard'

Dynia wytwarzająca owoce o kształcie piłki do gry w rugby, o ciemnozielonej, prawie czarnej skórce pokrytej brodawkami. Kiedy przebijemy się przez twardą powłokę odnajdziemy złoty miąższ o wspaniałym, kasztanowym, bogatym smaku. Idealna odmiana do ciast i zapuszkowania na przetwory. Świetnie się przechowuje i transportuje, ale lepiej nią nie rzucać, bo oberwanie taką dynią w dynię może okazać się bolesne w skutkach.



'Delicata'

Jedna z najbardziej cenionych odmian. Miąższ ma wspaniały, słodkawy smak o orzechowej nucie. Ponieważ smakuje podobnie jak bataty, nazywana jest w USA 'Sweet Potato'. Po kilku miesiącach przechowywania owoce przebarwiają się i paski z ciemnozielonych stają się kremowo - żółte. Dynie te można jeść ze skórką po upieczeniu lub ugotowaniu, wyśmienita jest też na surowo. Sprawdza się jako warzywo do pieczenia w piekarniku lub na grillu (także w kuchence mikrofalowej), do zup i deserów. Upieczona przekrojona na połowy, z masłem i solą będzie smakować wybornie.

dynia delicata


'Frog Pumpkin' (Dynia Żabia)

Odmiana o ciemnozielonej skórce z żółtymi, nieregularnymi plamami i wybrzuszeniami, do złudzenia przypominająca skórę rozkosznego płaza. W odróżnieniu od niego ma jednak doskonały do jedzenia miąższ o żółto - pomarańczowym kolorze. Nie jest zbyt słodki (żabi przydomek jednak zobowiązuje), dzięki czemu nadaje się do wszelkich dań z dodatkiem curry. Polecana do pikantnych potraw, w tym do leczo.

dynia żabia


'Galeux d'Eysines'

Owoce tej odmiany przypominają nieco spłaszczoną kulę ziemską. Skórka przyjmuje kolor łososiowo - brzoskwiniowy z licznymi wykwitami imitującymi kontynenty naszej planety. Przyczyną ich powstawania jest gromadzący się w skórce cukier. Ma pachnący, jedwabisty, pomarańczowy, wilgotny miąższ o lekko orzechowym, bogatym smaku. Jest idealna do pieczenia i smażenia, do wykorzystania na zupy, sosy, do dań jednogarnkowych. Po przyrządzeniu miąższ jest gładki jak aksamit. Dojrzewa po 90 dniach uprawy i można ją przechowywać ok. 3 - 4 miesiące.


dynia Galeux d'Eysines


'Garbo'

Mocno spłaszczone owoce tej odmiany posiadają wyraźne żebra i wybarwiają się na różne kolory - od łososiowego po intensywnie czerwony. Czasem mają także zielone przebarwienia. Ważą średnio od 2 do 4kg. Gruby, pomarańczowy miąższ przypomina nieco w smaku marchewkę. Najlepsza do zup i zapiekanek.


dynia garbo


'Hopi Orange'

Ciężkie i duże owoce tej odmiany dyni olbrzymiej wybarwiają się na intensywnie czerwony kolor. Pomarańczowo - złoty miąższ jest gruby, suchy i mączysty, dlatego idealnie nadaje się na sosy, pasty i puree. Bardzo dekoracyjna odmiana, gotowa do zbioru po 90 dniach uprawy.


dynia hopi orange

'Indomatrone'

Niezwykła odmiana o nietypowej, szaro - niebieskiej, twardej skórce. Miąższ ciemnożółty lub pomarańczowawy, bardzo suchy i mączysty, słodki o rzadko spotykanym przyjemnie warzywnym zapachu. Ceniona ze względu na bogaty smak. Doskonała do zup, sałatek, na puree, a nawet do deserów. Owoce niewielkie, ważą średnio 1,2 - 1,4 kg. Przechowują się do 5 miesięcy.


indomatrone dynia


'Jarrahdale'

Dynia o lekko spłaszczonych i żebrowanych owocach pochodząca z Nowej Zelandii, a popularna również w Australii.  Skórka w sino - zielonym kolorze. Pomarańczowy miąższ jest niezwykle miękki i smaczny, o melonowym aromacie. Dobrze się przechowuje w zimie.


dynia jarrahdale


'Kamo Kamo'

Nowozelandzka odmiana, tradycyjnie uprawiana przez Maorysów. Mocno przypomina tradycyjną dynie jadalną. Twarda skórka koloru ciemnozielonego z pomarańczowymi żebrami z czasem cała przebarwia się na pomarańczowo. Miąższ ma lekko orzechową nutę i wszechstronne zastosowanie w kuchni.


dynia kamo kamo

'Lunga di Napoli'

Owoce tej odmiany mają wydłużony kształt z rozszerzeniem na jednym końcu w którym znajduje się komora nasienna. Pokrywa je zielona skórka z jaśniejszymi smugami. Miąższ jest intensywnie żółty, delikatny lecz bogaty w smaku, słodkawy. Znakomita do spożywania na surowo, w sałatkach i na dyniowy sok a także wyśmienita do zup, gnocchi czy risotto. We Włoszech popularną potrawą jest pieczona 'Lunga di Napoli' podawana z oliwą i octem. Mniam!


dynia lunga di napoli

'Makaronowa' (Spaghetti Squash)

Owoce tej odmiany maja owalny kształt i jasnożółtą skórkę z ciemnozielonymi paskami i nieregularnymi mazami. Z wyglądu nic specjalnego. Jej tajemnicą jest za to wnętrze. Przygotowuje się ją gotując w całości zanurzoną w wodzie lub piekąc w piekarniku. Wtedy miąższ rozpada się na charakterystyczne włókna, przypominające spaghetti. Voila!

dynia makaronowa

'Marina'

Odmiana opisywana jako specjalność na włoskim wybrzeżu. Przygotowuje się z niej gnocchi i ravioli; dobra do pieczenia i gotowania. Silnie spłaszczone i wyraźnie żebrowane owoce wytwarzają tez niewielkie lecz liczne brodawki. Miąższ jest koloru ciemnożółtego. Doskonała do przechowywania.


dynia marina

'Masłowa' (Buttercup Squash)

Odmiana dyni turbanowej wytwarzająca owoce w kształcie spłaszczonych walców. Miąższ ciemnopomarańczowy, drobnoziarnisty, kremowy i słodki, nadaje się do pieczenia lub gotowania na parze. Może być stosowany jako substytut batatów (słodkich ziemniaków). Przechowuje się do kilku miesięcy.


dynia masłowa

'Muskat chiński'

Odmiana o przepięknych owocach, jedna z najbardziej popularnych w Chinach. Wytwarza podłużne, maczugowate owoce z zagiętą "szyjką". Skórka owoców jest ciemnozielona z jaśniejszymi plamkami. Miąższ ciemnopomarańczowy, zwięzły, gruby, o owocowym aromacie. Zastosowanie: do zup i potraw z ryżem oraz podawana na słodko.


muskat chiński

'Musquée de Provence' (Muskat francuski)

Dynia piżmowa pochodząca z Francji. Miąższ ma pomarańczowy, gruby, soczysty, zwięzły o lekko owocowym aromacie, chociaż wielu twierdzi że w smaku przypomina marchewkę. Uniwersalna w kuchni, nadaje się do każdego dania. Można ją jeść także na surowo. Przechowywanie: 4-8 miesięcy

muskat francuski dynia

'Muskat karaibski'

Owoce tej odmiany mają pomarańczowo - brązową skórkę z delikatnymi plamami. Miąższ bardzo gruby, ciemnopomarańczowy, lekko włóknisty, o słodko owocowym smaku. Wykorzystuje się ją do przygotowania zup, ciast, leczo i racuchów.


muskat karaibski

'Piżmowa' (Butternut)

Owoce tej odmiany przyjmują butelkowaty lub dzwonowaty kształt, a wyjątkowo cienka i łatwa do obrania skórka ma beżowo - różowe zabarwienie. Pomarańczowy miąższ ma przyjemny, orzechowy aromat. Najczęściej przyrządza się ją przekrawając na pół, usuwając nasiona, smarując masłem i zapiekając. Pracy niewiele, a danie wyśmienite! 


dynia piżmowa

'Shishigatani'

Japońska odmiana o ciemnopomarańczowym, umiarkowanie słodkim miąższu i bogatym smaku. Skórka ciemnozielona z licznymi wybrzuszeniami. Zastosowanie: do pieczenia, gotowania na parze i do potraw na słodko. Można ją przechowywać bardzo długo: od 8 do 12 miesięcy. Japończycy wierzą, że zjedzona w okresie letnim uchroni przed zarażeniem wirusem polio. Próbujcie na własne ryzyko.


dynia shishgatani


'Table Gold'

Jest to wersja odmiany 'Acorn', różni się jednak złotym kolorem skórki i miąższem. Wnętrze jest pomarańczowe i w smaku przypomina kukurydzę. Doskonała do faszerowania, gotowania na parze i jedzenia na surowo. Bardzo dekoracyjne owoce są najlepsze, kiedy zerwiemy je gdy są jeszcze młode (jak cukinia).


dynia table gold acorn

'Triamble'

Australijska odmiana wydająca niezwykłe, poskręcane owoce o sinej i bardzo twardej skórce, dzięki temu wyjątkowo długo można je przechowywać. Zwięzły, gruby i suchy miąższ oraz malutka komora nasienna sprawiają, że odmiana ta jest niezwykle wydajana, a w kuchni przyrządzić z niej można praktycznie wszystko.


dynia triamble

'White Swan Acorn'

Bardzo ceniona odmiana, jedna z nielicznych o owocach w takim kolorze. Tworzy kremowo - białe dynie o gładkim, słodkawym i delikatnym w smaku miąższu. Ze względu na łatwość przygotowania do spożycia acorny są znanymi i poszukiwanymi dyniami. 'White Swan Acorn' jest bardzo dobrą dynią spożywczą. Najczęściej podaje się ją pieczoną z masłem i posypaną solą. Można ją także zapiekać z przyprawami.


dynia biały łabędź

'Yuxijangbinggua'

Nazwa tej dyni jest tak samo pokręcona jak kształt wytwarzanych przez nią owoców. Jest to odmiana pochodząca z Chin. Jej skorka przyjmuje żółto - zielonkawą barwę i łatwo ulega uszkodzeniom. Pomarańczowy miąższ jest słodki w smaku. Nadaje się na zupy, ciasta, do zapiekania i smażenia.


dynia juxijangbinggua

'Sweet Dumpling' - bohaterka dnia

Na sam koniec - odmiana którą poznaliśmy już jako dynię ozdobną, dzisiaj jednak będziemy ją JEŚĆ. Ta niewielka dyńka waży zwykle około 200g, ma pomarańczowy, słodkawy miąższ (o orzechowo - kasztanowej nucie) i piękny kolor skórki: na kremowym tle widnieją ciemnozielone, nieregularne pasy. Przynajmniej tak wyglądają owoce jesienią, w porze ich zbioru. Najlepsze do spożycia są po około 4-ech miesiącach przechowywania, kiedy skórka zmienia kolor na pomarańczowy.

W czasie zbiorów prezentuje się tak:


dynia jadalna i ozdobna




















Po czterech miesiącach od zbioru wygląda już zupełnie inaczej:
























We Francji jest nie lada przysmakiem i ma nawet swoją francuską nazwę: patidouPonieważ dynie te są niewielkie, można je z łatwością zapiekać w całości lub z pysznym nadzieniem w środku po uprzednim wykrojeniu "czapeczki" i usunięciu nasion.

Tak też postąpiła Dorota na swoim blogu Kuchenne Szaleństwa, która dała popalić wyhodowanym przeze mnie dyniom i solidnie nadziane wrzuciła je do piekarnika:





To już trzeci, przedostatni odcinek "Szalonego Ogródka" czyli mini-cyklu, w którym bez-ogródek opowiadam o tajemnicach niezwykłych warzyw, a Dorota szaleje z nimi w kuchni podając dokładny przepis na danie z nich przygotowane.

Poznaliśmy już:

W pierwszym odcinku: topinambur i jego sekrety
W drugim odcinku: marchewkowy heavy metal

A za tydzień: nasiona faraona.

Zapraszamy!

6 komentarzy:

  1. Dlaczego przedostatni??? Świetny cykl! Pytania: czy wszystkie dynie (nawet ozdobne) są jadalne? Czy można z nich uzyskiwać nasiona na siew i czy potomne będą miały cech mateczne (czyli po prostu, czy nasiona są F1 czy nie)? Gdzie można szukać takich odmian? - sklepy tradycyjnie oferują nam 2-3 odmiany, reszty ze świecą...

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. I tak i nie. Nie są trujące, to na pewno. Ale czy to oznacza, że są jadalne? Albo bardziej precyzyjnie: zjadliwe? Nie wszystkie. Niektóre odmiany mają tak twardą skórkę i miąższ, że ciężko je przyrządzić, a to co wyjdzie jest niesmaczne.
      Co do nasion - większość odmian dyń powtarza cechy roślin matecznych o ile nie rosną w zbyt bliskim sąsiedztwie, ponieważ łatwo się krzyżują i co wtedy wyrośnie z takich nasion często do końca pozostaje niespodzianką.
      Nasion rzadkich odmian warto szukać u pasjonatów zajmujących się ich uprawą. Niezawodne allegro na pewno dużo pomoże ;)

      Usuń
    2. Dzięki:) No tak, pytanie powinno być bardziej precyzyjne: nie jadalne, a zjadliwe:)
      Skoro zaś łatwo się krzyżują, to można pokusić się o stworzenie własnego dyniowego "dziwoląga":)

      Usuń
    3. Dzięki:) No tak, pytanie powinno być bardziej precyzyjne: nie jadalne, a zjadliwe:)
      Skoro zaś łatwo się krzyżują, to można pokusić się o stworzenie własnego dyniowego "dziwoląga":)

      Usuń
    4. Dynie dzielą się na jadalne i ozdobne, każda dynia która ma gorycz i zasycha po zerwaniu jest odmianą ozdobną, jadalne nie mają goryczy i mimo że skórka twardnieje miąższ jest delikatny (fakt, łatwo się krzyżują, dlatego odradza się siania tych dwóch typów obok siebie, chyba że ma się zamiar przeprowadzać zapylanie kontrolowane), często dynie jadalne są określanie mylnie ozdobnymi (co myli ludzi) tylko dlatego, że mają atrakcyjny wygląd i można nimi przyozdobić np. pokój.
      Co do ozdobnych, są wysiewane zazwyczaj losowo na tym samym polu, także nasiona mają dużą szansę "skundlenia", więc mogą wyrosnąć inne ciekawe mieszanki ozdobne.
      Co do jadalnych, lepiej poszukać nasion certyfikowanych, lub z pewnego źródła (tzn. na przykład z forum miłośników upraw, którzy dzielą się nasionami na akcjach wymiany nasion, tam szczerze opisują typ zapylenia owocu np zapylenie otwarte (ZO)- owoc nie będzie czysty genetycznie, lub zapylenie kontrolowane (ZK)- owoce powtórzą cechy rośliny matecznej) :).

      Usuń
    5. U mnie samej mieszanki się krzyżuja i dostaję dużo ciekawych owoców. Odmiany określane jako ozdobne , często maja dużo miąszu i są smaczne. Czyli jak trochę postoi w chrakterze ozdoby można zjeść.

      Usuń

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...