Człony i glochidy, czyli jak rosną opuncje?

Młody człon, lub inaczej spłaszczony długopęd opuncji pokazuje nam pełną sekwencję rozwoju pędu...











Na zeszłorocznym członie (1) widać tzw. kępki cierni (spine clusters) - krótkopędy (3). Wytworzyły one liście (zmodyfikowane w ciernie) w poprzednim roku (2). Krótkopędy później uległy uśpieniu i pozostały kępkami cierni jednorocznych. Wzrost wznowiła tylko kępka cierni na szczycie członu - wyrosła jako gałąź, zmieniając się z krótkopędu (3) w długopęd (4) i zamiast cierni wypuszczając zwykłe liście (6). Tuż powyżej każdego nowego liścia tkwią małe punkty – są to krótkopędy (5). Każdy z nich wytworzy w końcu ciernie.  Z kilku kępek cierni w następnym roku wyrosną nowe, młode człony (4), a z niektórych rozwiną się w kwiaty. Jednak większość pozostanie uśpionych na zawsze.

Tylko w rodzinie Opuntioideae występuje bardzo charakterystyczny rodzaj cierni – glochidy. Są to cienkie drobne ciernie, które na swoich końcach mają miniaturowe harpuny (niewidoczne gołym okiem). Co roku z każdej areoli wyrasta ich coraz więcej i więcej a kiedy dojrzewają, odłamują się. Są jednak upakowane tak gęsto, że nie odpadają. Tkwią więc obok siebie i czekają na najlżejsze nawet dotkniecie. Glochidy bardzo trudno usunąć ze skóry ze względu na ich niewielki rozmiar oraz haczyki. Należy zwrócić szczególną uwagę podczas wszelkich prac wykonywanych wokół tych roślin na zachowanie bezpiecznej odległości. Nawet przypadkowe muśniecie może zakończyć się bardzo boleśnie. Glochidy błyskawicznie roznoszą się po całej skórze powodując podrażnienia, a nawet stan zapalny skóry. Do ich usunięcia najlepiej użyć pęsety. Jeśli chcemy zabezpieczyć przed nimi swoje dłonie, trzeba zaopatrzyć się w grube gumowe rękawice. Rękawiczki lateksowe oraz popularne „wampirki” są nieniewystarczające.

Glochidy szczególnie dobrze widać u Opuntia microdasys – opuncji drobnokolczastej. Stanowią jej ozdobę, występując w kolorze białym, złotym lub rudym w zależności od odmiany. 

Na zdjęciu tytułowym - człon Opuntia microdasys, którego wierzchołek wzrostu uległ uszkodzeniu w czasie rozwoju, dlatego pęd przyjął kształt serca.